De kracht van het hart

Het hart en zijn kracht

Onlangs kreeg ik van een cliënt de film The power of the heart (De kracht van het hart) toegestuurd. Hij was verbaasd dat ik de film niet kende, blijkbaar was het ‘voer voor psychologen’. Zoals ik eigenlijk alles tegemoet treed, met nieuwsgierigheid en vertrouwen, zei ik: “Mail maar, graag!”  Het bleek een geweldig cadeau te zijn.

Vandaar dat ik, voordat ik deze film hier zal bespreken en misschien bespreek ik daar in essentie de film al mee, mijn cliënt wil bedanken. In mijn werk als psycholoog krijg ik namelijk ook veel terug. Mensen zeggen wel eens: “Is dat werk van jou niet zwaar?” Misschien is het dat wel, maar ik zie vooral het mooie ervan. Het ontmoeten van een ander, het krijgen van het vertrouwen van die ander, het mee mogen reizen op iemands pad en tijdens die reis te mogen leren van elkaar. Ik wil daarom hier en nu mijn cliënten bedanken en eenieder die ooit met mij meeliep toen ik het nodig had. “Bedankt dat je mijn pad kruiste en mij toeliet even dat van jou te kruisen.”

Leven vanuit je hart 

Het is misschien een ‘vaag’ en zeker moeilijk begrip: leven vanuit je hart. Iemand bedanken voor wat die je geeft, niet omdat het hoort, niet omdat het moet en niet omdat je daar iets voor terugkrijgt maar omdat je dat wilt, dat is voor mij: leven vanuit je hart.

–Bedenk eens welke mensen in jouw leven je pad hebben gekruist, of misschien nog met je meelopen en waar je ze dankbaar voor bent. Wat heb je van die ‘medereizigers’ geleerd? Wat hebben ze je cadeau gedaan? Durf daarbij ook klein te denken. Het geluk kan immers in kleine dingen zitten. Het is een bijna onnatuurlijke denkwijze om dat te doen. Wij mensen zijn doorgaans geneigd om vooral te onthouden wat we zijn kwijtgeraakt of wat we nooit gekregen hebben. Draai je dit om, dan geef je voeding aan je hart.-

Wil je verder lezen met een mooi nummer op de achtergrond, dan kan ik nu niets beters bedenken dat dit prachtige, naar mijn idee ultieme nummer over liefde van Lou Reed. Als je deze typische zanger, of zijn stemgeluid, iets teveel van het goede (of slechte) vindt, zoek dan in elk geval de songtekst (lyrics) eens op; ze zijn een gedicht op zichzelf.

In de film bespreekt Mark Nepo drie ingrediënten die je helpen vanuit je hart te leven:

• Eenvoud: verwijst naar direct leven. Doe ervaringen op vanuit de eerste hand in plaats van via andere kanalen. Doe, ervaar en leef bewust!
• Geduld: “De urgenties die we voelen zijn doorgaans vals”, zo zegt hij. “Zolang je niet dreigt te stikken of dreigt dood te bloeden, is er geen directe urgentie.” Geduld leert je de dingen te zien waaraan je anders voorbij zou gaan. Het leert je oordeel uit te stellen en de ander of jezelf ‘echt’ te horen. Voor mij betekent geduld: “Met iemand meelopen in zijn proces en dat proces accepteren.”
• Compassie: volgens hem betekent dit letterlijk: “te zijn met, iemand eerlijk gezelschap houden.” Oprecht meeleven en inleven. Niet vanuit je eigen pijn of frustraties, niet vanuit je eigen behoefte ‘belangrijk te zijn’, zeker niet vanuit je behoefte aan ‘gelijk’ hebben. Dat is in mijn ogen: compassie en nee, dat is niet altijd makkelijk en ons EGO wil daarbij nog wel eens in de weg staan.

Vervolgens doet hij een prachtige en naar mijn idee wijze uitspraken: “Als je niet vanuit eenvoud, geduld en compassie leeft zal je iemands pijn willen oplossen in plaats van de ander echt gezelschap te willen houden.”

–Herkenbaar? Hoe vaak vragen we niet iemand om hulp, terwijl we eigenlijk willen zeggen: “Hou me gezelschap, veroordeel me niet, begrijp me!” Aan de andere kant hoor ik vaak hoe mensen stuk lopen op de ‘goedbedoelde’ hulp. Ze krijgen tips en adviezen en voelen zich daar doorgaans alleen maar slechter door, vooral als deze het probleem niet ‘wegtoveren’. Tot slot zie ik de onmacht bij mensen als ze geconfronteerd worden met een dierbare met problemen. Ze willen helpen, maar weten vaak niet hoe. Hun onmacht maakt hen boos op de ander: “Waarom doe je niet gewoon wat ik zeg! Zit je daar nu nog steeds mee?” of ze besluiten de persoon of het probleem maar te negeren. Mijn advies aan iemand met een partner, vriend of familielid met problemen: “Help niet, adviseer niet, maar luister en blijf.”–

De kern van het hart

Mark Nepo zegt: “Als jij je hart niet openstelt zal het leven je verpletteren. Niet omdat het leven slecht is maar, zoals water altijd een gat vult zal, als je de wereld niet ontmoet zoals je bent, alles om je heen jou invullen. Natuurlijk kun je gekwetst of bedrogen worden. Maar open je jouw hart niet, dan verlies je de toegang tot je leven en energie.”

Volgens hem is het hart de essentie van wie we echt zijn. Niet onze gedachten, niet de gevoelens die daaruit voortkomen, maar dat waarbij we echte energie voelen. De plek waarin we in ons element zijn. Een spreuk zegt: ‘een vis kan niet verdrinken, een vogel kan niet neerstorten’. Voor een mens is het vaak stukken lastiger om uit te zoeken wat ons element is, datgene waar ons hart ons naar leidt. Volgen we ons hart, of volgen we de instructies van een ander, zoals ouders, of trends? Het kan soms een behoorlijk lange en verwarrende zoektocht zijn.

De taal van het hart

Mensen zeggen wel eens, je moet naar je hart luisteren. Zelfs ik (als psycholoog) vind dat wat zweverig klinken en ik denk regelmatig: ja … maar hoe doe je dat? Mijn hoofd praat in vetgedrukte hoofdletters tegen mij, maar mijn hart hoor ik niet. Misschien is dat wel, omdat de energie en kracht van het hart ouder is dan onze taalkennis. Het was er voordat we konden praten.

Volgens wetenschappelijk onderzoek dat in de film aan bod komt, bestaat de kracht van het hart uit een wijsheid die aan ons denken en voelen vooraf gaat. Dit zouden we het beste kunnen bestempelen als intuïtie. Het is dan ook niet hetzelfde als emotie. Zo kunnen we bijvoorbeeld angstig of depressief worden, juist als we de weg van ons hart niet volgen. Als we dingen doen die we eigenlijk niet willen, maar die anderen, of leefregels ons voorschrijven. Daarmee wil ik geen vrijbrief geven voor losbandigheid of egoïsme.

Hoe doe je dat, luisteren naar je hart? Noem het beroepsdeformatie, maar ik kan doorgaans het hart van een ander beter horen dan het mijne. Ik was dan ook erg nieuwsgierig naar het antwoord. Uit de antwoorden die deze film geeft maak ik op dat de taal van je hart energie is. Volg je jouw hart dan voel je energie toenemen. Het omgekeerde zou dan ook moeten gelden. Volg je niet je hart dan word je moe en dan bedoel ik niet ‘voldaan’ moe. Met uitzondering van de vermoeidheid door stevig sporten, het oplossen van een probleem of een intensieve (werk-) dag, zou dit inderdaad wel eens kunnen kloppen.

Uiteraard komen we hiermee op het volgende dilemma: ons leven zit vol met ‘moeten’. Zelfs een kind ontkomt daar niet aan. Hoe ‘moet’ je dan nog tijd vinden om je hart te horen, laat staan te volgen?

• “Maak tijd!” Dat kan je doen door elke dag even te bewegen of te mediteren (mindfulness). Je hoeft daarbij niet meteen je yogamatje af te stoffen. Een tijdje uit het raampje van de trein staren, even een kopje thee op je bank of in het zonnetje en verder … niets. Vanuit rust komt richting en creativiteit. Als dat niet de taal van je hart is!
• Vraag jezelf: “Wat wil ik echt?” en vervang eens het woord ‘moeten’ met ‘willen’. Wat verandert er dan in je denken, voelen en gedrag?

Geïnspireerd geraakt? Wil je meer weten over de film, of het gelijknamige boek? Hieronder de trailer van de film. De film en het boek zijn echter ook in het Nederlands (ondertiteld) te verkrijgen.

Ik besluit dit artikel over het hart met …

De oogst van de week

Het was een inspirerende week, misschien doordat de film mijn zintuigen had geactiveerd, maar ik zag ineens mooie spreuken in overvloed.

“Je leven komt tot stilstand als je altijd maar ‘ja-maar’ zegt en geen enkel risico neemt.”(Berthold Gunster)

“Het belangrijkste in het leven is niet te triomferen, maar te vechten; essentieel is niet te hebben veroverd, maar om met gratie te hebben gevochten.” (Clementine van Wijngaarden)

“Wie niet durft te vallen, zal nooit leren fietsen.” (van ondergetekende)

“Liefde is: de ander te laten zijn wie hij is en hem te vergezellen op zijn reis naar degene die hij wil worden.” (van ondergetekende)

 

Mijn volgende blog gaat over angst en paniekaanvallen…