Depressie is een slagroomtaart

Word je van een depressie dik?

Nee, in principe word je van een depressie niet dik. Van veel eten en te weinig bewegen wel. Nu denk je misschien dat die slagroomtaart dan een ongelukkig gekozen metafoor is? Ik verzeker je. Hij gaat werken, stel je oordeel even uit en lees door … alsjeblieft?

Een depressie is een slagroomtaart. Ik hou er niet van en word er niet gelukkig van … van zo’n taart. Ook al komen ze vaak in verschillende kleuren, het laagje glazuur zal mij niet misleiden. Slagroom en cake, bah. Een depressie is niet anders. Niemand houdt daarvan en gelukkig word je… nou dat spreekt voor zich toch? Het glazuurlaagje van een depressie is als het ware het gezicht. Dat wat je te zien krijgt als buitenstaander, maar soms ook wat de aan depressie lijdende zelf het beste kent.

Welke kleuren glazuur kent een depressie?

Rood: “Ik ben niet somber, ik ben boos!”

Een depressie met het gezicht van een valse hond: prikkelbaarheid, irritaties, ongeduld, driftbuien, wantrouwen en woede.

Herken jij jezelf hierin? Dan breng je waarschijnlijk klagend en ruziënd je dagen door. Je partner beklaagt zich over je humeur, je hebt regelmatig een conflict met je collega’s of baas, medeweggebruikers moeten het verbaal ontgelden (maar daar merken ze gelukkig doorgaans weinig van) en als je al kinderen of huisdieren hebt, dan lopen die de laatste tijd wel erg vaak voor je voeten. Maar dat alles ligt niet aan jou! Toch? Je hebt mogelijk het gevoel dat mensen niet zo moeten zeuren of dat ze je gewoonweg niet begrijpen.

Het kan ook zijn dat je al geen omgeving meer hebt. Je vertrouwt de mensen niet meer. Misschien denk je dat ze er alleen maar op uit zijn om je te besodemieteren of te kwetsen en heb jij je huis tot fort verbouwd. Een plek om je te verschansen en misschien nog op afstand, te oordelen over de misstanden in de wereld.

Groen:  “Ik voel me net een opgedraaide veer.”

Een depressie die zich verstopt heeft achter een laag angst zoals: onrust, nervositeit, prikkelbaarheid, gejaagdheid, spanning, schrikkerigheid, onzekerheid en slaapproblemen.

Grote kans dat jij, als je een groen type bent, bij de huisarts op het spreekuur komt met klachten over angst, paniek en spanning. Nu kan dat best een angststoornis zijn, maar het kan geen kwaad om toch even verder te kijken en ook eens te onderzoeken of daarachter een depressie schuil gaat. Je zou de eerste niet zijn.

Hoe dat komt. Tja, ik geloof dat ik daar geen wetenschappelijk gefundeerde uitspraak over kan doen. Je mag het natuurlijk altijd opzoeken. Mijn klinische mening? Ik heb de indruk dat mensen die sterk hun emoties ontkennen, verdringen of simpelweg niet voelen, een grotere kans lopen op het ontwikkelen van angst (en lichamelijke klachten, zoals je in de volgende alinea zult lezen). Aangezien het voorbij gaan aan je gevoelens en daarmee gepaard gaande grenzen, energie kost. En een vermoeid mens is vatbaarder voor angst (maar ook depressie).

Blauw: “Dokter het doet overal pijn!”

Een depressie die overdekt wordt door lichamelijke klachten: vermoeidheid, hoofdpijn, spierpijn, druk, op de borst, problemen met ademen, zware ledematen, uitvalverschijnselen, ontstekingen, hardnekkige verkoudheden etc.

Psychologen en artsen noemen deze uiting van psychische klachten in lichamelijke symptomen: somatiseren. Vrij vertaald: emoties worden als lichamelijke klachten ervaren of, psycho-sociale onvrede wordt in lichamelijke klachten uitgedrukt. Daarmee zeg ik niet dat alles tussen de oren zit (hoewel je mag hopen dat je daar wel het een en ander hebt zitten, want anders moet jij je zorgen gaan maken:). Iemand kan echte lichamelijke klachten hebben. Het gaat echter om de vraag; wat is de oorzaak van bijvoorbeeld: de verminderde weerbaarheid of de chronische hoofdpijn?

Die oorzaak kan somatisch (lichamelijk) zijn, dus laat dat eerst goed uitzoeken voordat jij je laat ‘wijsmaken’ dat het psychisch is. Mijn visie: lichaam en geest zijn met elkaar verbonden. Lichamelijke klachten kunnen een sombere stemming veroorzaken en een sombere (of angstige) stemming, lichamelijke klachten. Laten we er geen kip en ei verhaal van maken, maar het gezamenlijk bekijken.

Zwart: de taart in zijn puurste vorm, dus: glazuurloos.

De kenmerken: somberheid, lusteloosheid, teveel eten of de verlies van eetlust. Verlies van libido, interesses en plezier. Moedeloosheid, hopeloosheid, schuldgevoelens, eenzaamheid, uitzichtloosheid, huilbuien en misschien bovenal, een leeg, diep verdrietig en knagend gevoel en momenten waarop je denkt: het hoeft voor mij niet meer. (Je hoeft niet aan alle kenmerken te voldoen om te kunnen spreken van een depressie.)

-Vraag jij je af of je misschien depressief bent? Vul dan eens de BDI op deze site in. Het is een veelgebruikte vragenlijst door zowel huisartsen als psychologen en het geeft een goede indruk-

Daarnaast kan onderstaand filmpje heel verhelderend zijn. Ik ontdekte het pas nadat ik mijn boek: Depressie als beste vriend, had geschreven en ben blij een informatief filmpje met humor te hebben gevonden dat past bij hoe ik depressie zie. (Sommige mensen die aan een depressie lijden kunnen door het zien van dit filmpje wat geraakt worden, dus wees gewaarschuwd.) Lees na het bekijken van dit filmpje even verder … er zijn nog een paar belangrijke laagjes die je niet mag missen. Of zet eerste een kopje thee. Een depressie is ‘zware’ kost, misschien helpt het als je iets hebt om het mee weg te spoelen:)

Paars: “Oeps, ik was vergeten dat ik depressief ben.”

Het zijn met name de cognitieve klachten die bij het paarse type de depressie aan het oog onttrekken. Vergeetachtigheid, concentratieproblemen, fouten maken en piekeren. Mensen spreken ook wel eens van: “Een vol hoofd.”

In een bepaalde fase van een burnout (en dit kan je het beste zien als een dimensie i.p.v. als een aan en uit knop) beginnen mensen cognitieve klachten te ontwikkelen. Ze maken fouten, zijn wat afwezig, piekeren hierover en voelen zich mogelijk wat onzeker. Herken je dit? Onderzoek dan eens of je misschien al langere tijd over je grenzen heen gaat. Sommige mensen herkennen hun vermoeidheid, somberheid of prikkelbaarheid slecht. Ze schrikken pas echt ‘wakker’  als hun prestaties eronder gaan lijden.

Is een burnout hetzelfde als een depressie? Nee, maar er zijn overeenkomsten. Bij een burnout staan de vermoeidheidsklachten en cognitieve achteruitgang op de voorgrond. Bij een depressie de sombere stemming en het verlies van plezier in vrijwel ALLES. Maar soms lopen ze wel in elkaar over. Vandaar dat ik het toch belangrijk vond om hier even bij stil te staan.

Geel:  Het lachebekje, de showmaster, de muilezel en de helper!

Veel mensen associëren geel met vrolijkheid en zonneschijn, en terecht! Deze glazuurlaag oogt vrolijk, smaakt zoet, is glanzend, keurig in model, sterk en stelt nooit teleur.  Ik noem het: “De gemaskeerde depressie.”

Niet dat mensen bewust een masker opzetten, maar sommigen ogen vrolijker (en sterker) dan goed voor ze is. Hierdoor is de depressie voor hun omgeving vrijwel onzichtbaar: “Wat? Jij depressief?! Maar je ziet er goed uit!” of “Ik kan merken dat het al veel beter met je gaat!”. En sommige dierbaren kunnen zelfs een beetje verontwaardigd reageren als het gele-type ze vertelt: “een ietsie pietsie depressief” te zijn. “Nou dat heb je dan mooi weten te verbergen, of speel je gewoon een spelletje?”

Deze glazuurlaag zaait verwarring, ook bij de persoon zelf: “Hoe kan ik nou het ene moment vrolijk en levendig zijn en zodra ik weer alleen ben, instorten?” In feite is dit een wat a-typische depressie.

Terwijl mensen met een depressie zich vaak uit sociale contacten en het leven terugtrekken, kan deze groep zich juist, tijdelijk, aan hun omgeving opladen en valt het zwarte doek pas, als het publiek naar huis gaat. Vaak zijn mensen met deze glazuurlaag sensitieve en sociale mensen. De ander staat op de eerste plek. Het geluk van de ander is essentieel en ze kunnen moeilijk stoppen met geven. Ze zijn snel tevreden, meegaand en hebben doorgaans een opgewekt en positief voorkomen. Ze lijken sterk en evenwichtig. Het is een groep die door een depressie beslopen kan worden, zonder dat ze het zelf merken. Het is daardoor misschien wel de meest kwetsbare groep. Ze weten het niet. Ze klagen niet en ze gaan maar door en niemand die ze dat belet.

Mijn advies aan iedereen die zich in dit type herkent? Praat over je gevoel, leg mensen uit hoe het bij jou werkt. Van mijn part knip en plak je dit stukje uit mijn blog. Maar laat mensen weten: “kijk alsjeblieft door mijn glazuurlaagje heen?”

En dan nu …

Snap je wat ik bedoel met: “Een depressie is een slagroomtaart?” Was het de moeite waard om door te lezen? Heb jij iets bijgeleerd over jezelf of een dierbare? Of worstel je nog met het hoge calorische karakter van de slagroomtaart? Je ziet daarvan de overeenkomst niet? Vooruit, dan leg ik ook dit nog even uit.

Een depressie kan een akelig leeg gevoel geven, sommigen vinden dit ook wel op een vermoeid of een hongerig gevoel lijken. Deze groep zal sneller grijpen naar calorierijk voedsel om de leegte te vullen. Dit in combinatie met de lusteloosheid, die zelfs de meest bedreven sporter vloert, zorgt in korte tijd voor een mooi rond buikje. Ziedaar: de tweede overeenkomst met een slagroomtaart;) ben jij iemand die wel van slagroomtaarten houdt? Sorry dat ik in dit artikel jouw taart heb gebruikt als metafoor, ik wilde je eetlust niet verpesten.

Ik beloof aan iedereen die zich in de depressie en zijn glazuurlaagjes herkent het volgende: “Ik ga af en toe een blog schrijven met tips en adviezen, zoals de blog: Problemen met opstaan.” Dus houd deze blog in de gaten.

Herken je de glazuurlaagjes maar niet de taart? Geen zorgen, elk van de laagjes kan ook een klacht zijn die op zichzelf staat en waar geen depressie achter schuil hoeft te gaan.