Angst en depressie omarmd

Wonderlijke titel hè? Zie je het voor je? Jij, in een innige omhelzing met je angst en depressie? Het is eerder andersom. Het gevoel dat zij op jouw rug zijn gesprongen toen je even niet oplette en dat je nu die loodzware last met je mee moet zeulen. Of dat één van de twee of misschien zelfs allebei, voor je voeten zijn gaan liggen en je de weg versperren. Toch schreef ik in mijn blog Nieuwjaarswens: ‘Loop niet weg voor je angst, maar omvat hem met liefde!’ Een lezer merkte heel terecht op dat dit niet een wens, maar een gebod is. Gelukkig begreep hij dat ik het als wens bedoelde. Vervolgens vroeg hij mij hoe dit dan aan te pakken. Mooie vraag. Ik pak de uitdaging aan om dit te onderzoeken.

Angst en depressie als hindernissen

Elk mens die ooit last van depressies of angsten heeft gehad, kent de enorme belemmerende kracht ervan. Het grijpt dramatisch in op je leven. Je kunt vaak amper of zelfs niet meer functioneren. Er is er nog maar één de baas en dat ben jij niet. Het is volkomen logisch dat je je daar met heel je hart en ziel tegen wilt verzetten. Je wilt de angst of depressie je huis uit werken. Helaas vinden ze dat juist heerlijk. Des te meer jij je verzet, des te erger het wordt. Hoe dan? Doordat ze beiden je verstand hebben overgenomen. Zij staan aan het roer van jouw gedachten. Je bent de hele dag aan het piekeren. Je vreest dat het nooit meer overgaat en je ziet in alles daar het bewijs voor.

Stel je nu eens voor dat je met ze zou kunnen praten. Wat zeggen ze dan? Waarschijnlijk zoiets als: “Hé ik ben hier en je raakt me lekker nooit meer kwijt, je bent nou eenmaal een loser.” En hupsakee, de angst in jou laait weer op of de depressie verlamt jouw benen. Je belt misschien een psycholoog en zegt: “Help, haal dat ding weg!”

Zo’n psycholoog kan dan een cognitieve of gedragstherapie voorstellen. Hij kan je bij een depressie bijvoorbeeld helpen anders te denken en bij angst je helpen beter te ademen, je leren wat een paniekaanval is en hoe daarmee om te gaan. Maar ben je er dan? In veel gevallen komen ze na verloop van tijd gewoon weer terug. Shit.

-Wist je trouwens dat angst en depressie heel vaak samen opduiken? De meeste literatuur gaat of over depressie of over angst, terwijl ze eigenlijk vaak samen optrekken. Iemand met een depressie kent vaak hevige paniek en iemand met een angststoornis kent diepe somberheid. [Misschien een onderwerp voor een andere blog?]-

Luister naar je angst of depressie

Luister je wel echt? Nee hè? Je ziet ze als jouw vijand en daarom hoor je alleen maar hun negatieve stem. Je denkt dat ze je willen pesten en je weet zeker: ze verpesten mijn leven. Hoewel ik dat achteraf bezien in mijn boek  Depressie als beste vriend meer had willen uitdiepen, hebben ze namelijk ook een positieve boodschap voor je. De kunst is die te verstaan. In mijn blog over Geraakt in aanraking stond ik al even stil bij het belang van het lichaam. Hoewel jouw lichaam jou de belangrijkste signalen van een depressie of angst laat voelen, was het waarschijnlijk al langer met je in gesprek.

Wacht niet met luisteren naar je lichaam totdat het schreeuwt

Je lichaam is namelijk een bron van informatie. In elke situatie geeft het signalen door. Vaak fluisterend. Aangezien wij geleerd hebben om vooral op ons verstand te vertrouwen, horen we dat amper. Op welke signalen je moet letten? Het zijn er velen. Een rilling of een temperatuurverandering, zweethanden, spanning in je buik, hoofd of in je schouders. Een spanning in je onderrug. Pijn in je kuiten of zware benen. Gebalde vuisten of juist armen die je ineens over elkaar slaat. Je zithouding. Je hartslag, het tempo en diepte van je ademhaling. De frons in je gezicht, het bijten op je tanden, het klemmen van je kaken of de stand van jouw hoofd. Veel hè en ik ben beslist niet volledig!

Al die signalen willen jou iets vertellen over hoe jij je leven leidt en wat situaties en mensen met je doen. Zorg je wel goed voor jezelf? Zijn de keuzes die je maakt wel goed voor jou? Leg je de lat niet te hoog? Is het contact met iemand wel goed voor jou? Heb je rust nodig?

Angst en depressie zijn je beste vrienden

Zoals goede vrienden met je meelopen ongeacht wat je doet en hoe jij je voelt, zo doen zij dat ook. Omdat ze je iets willen vertellen over jou. Afgezien van sommige ernstige depressies met een organische oorzaak, ben ik van mening dat zowel angst als depressie kenmerken zijn van een onbalans. Tekenen van het jezelf lange tijd overvragen of het aan je behoeften en gevoelens voorbij lopen.

Voor beiden geldt dat er in jouw aanleg zeker een gevoeligheid aanwezig dient te zijn. Ik ben er echter van overtuigd dat elk mens een zwakke plek heeft en als daar maar genoeg druk op wordt uitgeoefend, dat er dan klachten en symptomen ontstaan . Welke? Dat hangt dus af van jouw in aanleg gevoelige plek. Ik zeg wel eens tegen mijn cliënten: “Een neuroot wordt nooit een psychoot.” Dat is niet honderd procent waar, maar om dit uit te leggen moet ik op de persoonlijkheidstheorie van Kernberg ingaan en dat gaat voor nu even te ver.

Je kunt depressie en angst dus zien als alarmsignalen of als vrienden die je wijzen op een les die er te leren valt (dit geldt trouwens ook voor psychosomatische klachten, oftewel lichamelijke klachten met een psychische oorzaak). Helaas leren wij mensen niet zo makkelijk als we soms zouden willen. Ons brein houdt van patronen. Probeer maar eens niet je tanden te poetsen (is trouwens puur een experiment, geen goede gewoonte :). Voordat je het weet sta je weer met je tandenborstel in de aanslag.

Een goed doorwerkte angststoornis of depressie levert je echter een zee aan kennis. Het voorziet je in een handleiding waar je de rest van jouw leven plezier van kunt hebben. Zoals ik hieronder verder uitleg komen beiden niet uit de lucht vallen, maar zijn ze een soort cocktail van jouw persoonlijkheid, opvoeding, omgevingsfactoren en levensgebeurtenissen. Als je dit allemaal gedurende een therapie of op eigen houtje in kaart hebt gebracht dan zul je zien dat je ineens beschikt over een nieuwe ‘routeplanner’ 😉

Oorzaken van depressie

In mijn blog Depressie is een slagroomtaart vertel ik meer over de verschillende gezichten oftewel de kenmerken van een depressie. Ik wil kort ingaan op de oorzaken. Luisteren naar je depressie betekent je klachten serieus nemen, niet dat het jouw schuld is. Laat ik dat even extra onderstrepen.

Biologische factoren
Onderzoek heeft laten zien dat hersengebieden die betrokken zijn bij emotie en stemming, zoals de amygdala, bij mensen met een depressie veranderingen vertonen. De hippocampus, betrokken bij het geheugen, lijkt kleiner te zijn bij mensen tijdens een depressieve episode.

Mensen met een andere psychische stoornis of chronische lichamelijke ziekte, zoals dementie of de ziekte van Parkinson, hebben een verhoogde kans op depressie. Depressie kan ook optreden na het oplopen van niet-aangeboren hersenletsel, zoals een beroerte of een hersenkneuzing.

Sociale factoren
Ingrijpende levensgebeurtenissen leiden tot een verhoogde kans op depressie. Denk hierbij aan het overlijden van een naaste, echtscheiding, verhuizing of het uit huis gaan van kinderen. Ook traumatische jeugdervaringen, zoals mishandeling, verhogen de kans op depressie.

Psychische factoren
Bepaalde persoonlijke eigenschappen of karaktertrekken leiden tot een verhoogd risico op depressie. Voorbeelden zijn weinig zelfvertrouwen, perfectionisme en moeite om steun te vragen.

Oorzaken van een angststoornis

In mijn blog ‘Voer voor angsthazen’ beschrijf ik al enkele oorzaken van een paniekaanval. Echter, de angststoornis kent ook vele gezichten, net als een depressie. Ik zou er eens een blog aan moeten wijden, maar voor nu een kort overzicht:

Biologische en genetische oorzaken

Aanleg en erfelijkheid kunnen een belangrijke rol spelen bij het ontwikkelen van een angststoornis. Angstklachten kunnen dus vaak in bepaalde families meer voorkomen.

Ingrijpende levensgebeurtenissen

Deze kunnen aan het begin van een angststoornis vooraf gaan en hebben echter meer effect op iemand die in aanleg gevoelig is voor angst.

Chronische stress

Ook chronische stress kan een angststoornis stimuleren. Onder andere door de invloed van cortisol op ons lichaam. Als we de emotionele en fysieke gevolgen van stress verkeerd interpreteren dan kan een angststoornis ontstaan oftewel angst voor de angst. Wil je meer over de invloed van cortisol weten, lees dan mijn blog Cortisol op hol

Persoonlijkheid

Tot slot zijn iemands persoonlijkheidskenmerken van belang bij het ontwikkelen van een angststoornis. Hierbij valt te denken aan iemands temperament (extravert of introvert) en iemands sociale vaardigheden. Cognitieve processen als het overschatten van gevaar van een situatie of een verkeerde interpretatie van lichamelijk signalen (angstsymptomen), spelen waarschijnlijk ook een belangrijke rol in het ontstaan en voortbestaan van een angststoornis.

 Conclusie

Om een angststoornis of een depressie te ontwikkelen, heb je enige aanleg nodig. Daarnaast spelen omgevingsfactoren en persoonlijkheidskenmerken een rol. Hoewel je weinig aan je aanleg kunt veranderen, kun je wel degelijk luisteren naar wat angst of een depressie je te vertellen heeft over hoe jij je leven leeft. Of er veranderingen nodig zijn in jouw omgeving of in hoe je de dingen doet (persoonlijkheid). Ze zijn als het ware de handrem van jouw auto. Het remmen komt altijd met een harde klap, maar het is tevens een noodgreep van je lijf om erger te voorkomen.

Een boek dat mij persoonlijk erg goed geholpen heeft met mijn depressie en tevens een fijne, luchtige toon heeft (zonder provocatief te zijn), is het boek Gebroken wilskracht van Jeffrey Wijnberg. Het hielp me te luisteren naar mezelf en de lat lager te leggen.

Op veler verzoek hier nog eens de link naar de mooie animatie over depressie en daaronder een erg leerzaam filmpje over paniekaanvallen. Helaas opnieuw in het Engels. Het geeft echter een mooie inkijk van wat een diepere oorzaak kan zijn van een paniekaanval.

Wil jij op de hoogte blijven van artikelen die je helpen jezelf te veranderen of te accepteren. Vul dan hieronder jouw gegevens in en ik houd je op de hoogte van het verschijnen van een nieuwe blog.